EKUZ – czy to wystarczy?

Źródło: shutterstock.com

EKUZ – Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego – obejmuje wszystkie kraje UE i kilka innych państw europejskich, ale nie oznacza wcale pełnej i bezpłatnej opieki zdrowotnej.

Czym jest EKUZ? Gdzie jest respektowana?

EKUZ to skrót od słów Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego. Jest to dokument, który uprawnia do korzystania ze świadczeń zdrowotnych w placówkach publicznych w nagłych przypadkach poza granicami Polski. Przedstawiając kartę EKUZ jesteśmy w danej placówce traktowani na takich samych zasadach, jak mieszkańcy kraju, w którym jesteśmy. Obejmuje swym zasięgiem wszystkie kraje członkowskie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG, to wszystkie kraje Unii Europejskiej plus Norwegia, Liechtenstein i Islandia) oraz Szwajcarię. Obowiązuje ponadto w Wielkiej Brytanii, ale na nieco innych zasadach, które zmieniły się po brexicie, a także w różnych terytoriach zamorskich należących do państw unijnych (Wyspy Kanaryjskie, Azory, Madera, Gwadelupa, Martynika,Reunion, Saint Pierre i Miquelon, a nawet Gujana Francuska leżąca w Ameryce Południowej). Nie jest respektowana za to w kilku miejscach, w których wydawałoby się, że respektowana być musi – mowa o Monako, Watykanie, San Marino, na leżących nad kanałem La Manche Wyspach Normandzkich, należących wszak do Wielkiej Brytanii (to chociażby Jersey, Sark czy Guernsey), a także na brytyjskiej wyspie Man.

Karta EKUZ pojawiła się w 2004 roku, w Polsce zaczęła być wydawana dwa lata później. W różnych krajach ma różną długość ważności (przykładowo w Wielkiej Brytanii każdy dostaje ją na 5 lat). W Polsce wydawana jest na różne okresy, w zależności od uprawnień do świadczeń zdrowotnych: emeryci mieszkający w Polsce otrzymają ją na 20 lat, dzieci i pobierający świadczenia, ale nie mający jeszcze wieku emerytalnego na 5 lat, osoby zatrudnione, prowadzące działalność, na świadczeniach przedemerytalnych na 3 lata, na 18 miesięcy wydawana jest studentom, uczniom i członkom rodzin osób ubezpieczonych. Na pół roku otrzymują ją kobiety w ciąży mające prawo do świadczeń, ale nie mające innego tytułu do ubezpieczeń, na 3 miesiące osoby nieubezpieczone, lecz mające prawa do świadczeń w wyniku decyzji administracji, a najkrócej, na zaledwie 2 miesiące, wydawana jest osobom bezrobotnym zarejestrowanym w urzędach pracy. Kryteriów tych jest więcej, czasem są dość jednostkowe, dlatego w razie wątpliwości warto się dopytać w oddziale NFZ. Karty EKUZ wydawane są w języku państwa, z którego pochodzi posiadacz/gdzie zostały wyrobione, ale wzory są ujednolicone, identyczne dla wszystkich państw, i zawierają imię i nazwisko ubezpieczonego, jego datę urodzenia, termin ważności karty, numer identyfikacji ubezpieczonego, czyli w przypadku Polski PESEL, numer karty i instytucji upoważnionej do jej wydania. Karta EKUZ nie jest dokumentem dla całej rodziny, każdy jej członek otrzymuje osobną.

Co obejmuje karta EKUZ?

Karta EKUZ nie uprawnia automatycznie do całkowitej, w pełni bezpłatnej opieki zdrowotnej. W zależności od państwa i ustalonych w nim zasad różne formy świadczeń mogą być bezpłatne, częściowo płatne lub wręcz płatne całkowicie, niezależnie od posiadania EKUZ, stąd wyjeżdżając najlepiej poinformować się, co może w danym kraju przysługiwać i w jakim zakresie. W każdym kraju przepisy są odrobinę inne, zupełnie inne rzeczy mogą być bezpłatne lub wręcz przeciwnie, trzeba będzie za nie zapłacić, choć na przykład w Polsce są bezpłatne. Trzeba też pamiętać, że mając kartę EKUZ będziemy musieli za leczenie zapłacić na miejscu, a dopiero potem możemy się starać o zwrot kosztów w określonych granicach. Należy więc na miejscu zbierać wszystkie rachunki, a potem zgłosić się z nimi, wraz z wypełnionym wnioskiem, do wojewódzkiego oddziału NFZ.

Za jakie świadczenia trzeba płacić posiadając EKUZ?

O wszystkim decydują przepisy związane ze świadczeniami obowiązujące w danym kraju. Może się tak zdarzyć, że częściowo płatne/płatne w 100% będzie żywienie podczas pobytu w szpitalu, gdzie indziej trzeba zapłacić za przewóz karetką, a jeszcze w innym państwie płaci się za usługi pielęgniarskie. Te koszty musi ponieść posiadacz karty EKUZ, gdyż, jak już wspominaliśmy, jest traktowany jak obywatel kraju, w którym trafił do placówki zdrowia. Niektóre świadczenie nie są objęte refundacją na kartę EKUZ i zasada ta dotyczy wszystkich krajów – takim przypadkiem jest wyjazd za granicę w celu urodzenia tam dziecka. Nie refunduje się żadnego leczenia planowanego, ratownictwa górskiego, transportu i usług wykraczających poza świadczenia gwarantowane publiczną opieką zdrowotną. Pamiętajmy EKUZ nie jest tożsame z ubezpieczeniem turystycznym, choć może się z nim w jakichś punktach pokrywać (wtedy możemy z jednej z opcji zrezygnować obniżając koszty polisy).

EKUZ – gdzie i jak wyrobić?

Kartę EKUZ może w Polsce wyrobić każda osoba uprawniona do korzystania z publicznej opieki zdrowotnej, czyli do świadczeń na NFZ (dotyczy wszystkich ubezpieczonych i zwolnionych z obowiązku ubezpieczenia). Wyrobienie karty EKUZ jest w dzisiejszych czasach wręcz banalne, zwłaszcza dla młodych osób, które na co dzień mają do dyspozycji Internet. Można więc wysłać wniosek i skan aktualnej legitymacji w przypadku uczniów/studentów przez elektroniczną skrzynkę podawczą ePUAP (znajdziemy go w katalogu „Zdrowie”), przez Internetowe Konto Pacjenta IKP (zakładka „Moje Konto”, pod informacją o ubezpieczeniu) lub w aplikacji mojeIKP (kategoria „e-zdrowie”, następnie „Ubezpieczenia zdrowotne za granicą”). Można też zgłosić się osobiście do wojewódzkiego oddziału NFZ lub też jego delegatury, która wystawia EKUZ, wysłać wniosek przez e-mail lub tradycyjnie, pocztą. Wnioski o kartę EKUZ NFZ rozpatruje średnio 5 dni roboczych, ale już 10 dni – lub nawet nieco dłużej – w terminie od czerwca do września, gdy obłożenie się zwiększa wraz z ruchem wakacyjnym. Najlepszym rozwiązaniem jeśli chcemy wyrobić kartę EKUZ „na szybko” jest udanie się osobiście do oddziału NFZ/delegatury: po wypełnieniu wniosków dostaniemy ją od ręki, na miejscu. Karty EKUZ odbiera się osobiście lub przez pełnomocnika w oddziale NFZ, można też dostać ją pocztą po zaznaczeniu takiej opcji.

EKUZ – czy to opcja wystarczająca?

Na pewno karta EKUZ nie jest opcją w zupełności wystarczającą, ponieważ jej zakres jest jednak w różnym stopniu ograniczony miejscowymi przepisami. Nie działa także w żadnej placówce prywatnej, a czasem sytuacja zmusza do udania się właśnie do tego typu szpitala czy poradni. Dlatego najlepiej traktować ją jako solidne uzupełnienie ubezpieczenia turystycznego/podróżnego, w którym są opcje Assisstance (leczenie i pomoc na miejscu), NNW (wsparcie po wypadkach), pokrycia kosztów akcji ratunkowych, kontynuacji leczenia w kraju itp. Ubezpieczenie turystyczne/podróżne w dodatku obejmuje niemal wszystkie kraje świata, nie tylko te związane z kartą EKUZ (a może się zdarzyć, że tranzytem będziemy przejeżdżać przez kraj nie podlegający EKUZ, przykładem Serbia, często mijana podczas jazdy na bałkańskie plaże lub odwiedzana „przy okazji” Czarnogóra czy Albania).